Vooraleer we dieper op de tokenomics ingaan is het belangrijk te beschrijven wat cryptoprojecten eigenlijk echt zijn. Elk van deze projecten op basis van een blockchain kan worden gedefinieerd als een op zichzelf staand ecosysteem dat wordt gecreëerd rond een nieuw protocol. Het wordt bezield door een community van ontwikkelaars en gebruikers die worden betaald met, door het protocol gecreëerde, tokens voor hun deelname aan de ontwikkeling van het project.

Laten we deze zin ontleden om elk deeltje te analyseren.

Met protocol bedoelen we een computerprogramma dat alle operationele regels van een systeem samenbrengt. Alle cryptocurrencies zijn protocollen. Het Bitcoin-protocol is het programma dat alle operationele regels van Bitcoin samenbrengt. Het protocol bepaalt de regels voor het minen, de voorwaarden voor de validatie van transacties, de beloning van miners, en de moeilijkheidsgraad van de Proof of work. Elk van deze cryptocurrencies is gebaseerd op een protocol dat de werking ervan bepaalt alsook de creatie van de tokens en hun interactie met de rest van de toepassingen.

Het is belangrijk om op te merken dat deze protocollen bovenop andere protocollen kunnen worden gebouwd. Er zijn inderdaad veel protocollen die bovenop het Bitcoin-protocol zijn gebouwd om te profiteren van een gedecentraliseerde en beveiligde structuur zonder de crypto-economie en de netwerkonderdelen te hoeven beheren die we hieronder beschrijven.

Protocollen kunnen ook worden opgenomen in de Smart Contracts en op dezelfde manier profiteren van de kenmerken van de blockchain waarop ze worden gehost. Dit is precies het soort service dat Ethereum biedt door ontwikkelaars de omgeving te bieden die nodig is om protocollen of gedecentraliseerde toepassingen te ontwikkelen.

Ethereum gaat verder dan Bitcoin. In die zin dat het ontwikkelaars in staat stelt gebruik te maken van een gedecentraliseerde omgeving op basis van een blockchain (met inbegrip van protocollen voor crypto-economie en netwerk), maar ook van een virtuele machine die in staat is om min of meer complexe opdrachten uit te voeren op basis van de contracten die op de blockchain zijn opgeslagen. Deze Ethereum Virtual Machine is samengesteld uit alle netwerkleden van Ethereum.

Wanneer je een cryptotoken bezit, heb je geen aandeel in het protocol dat het heeft gecreëerd, zoals je zou hebben wanneer je de aandelen van een traditionele onderneming bezit. Een protocol is gedecentraliseerd en behoort toe aan elk lid van het netwerk. Als je bijvoorbeeld 51% van de Bitcoins zou bezitten die momenteel in omloop zijn, zou je niet meer invloed hebben op de evolutie van het netwerk of de veranderingen aan het protocol dan wanneer je 0,1% zou hebben. Het zou anders zijn als je 51% van de mining capaciteit (hashing power) zou bezitten, omdat je in theorie de macht zou hebben om de blocks te kiezen die wel of niet aan de blockchain moeten worden toegevoegd.

Met andere woorden, een cryptocurrency is een certificaat dat wordt gebruikt om de waargenomen waarde van het protocol te ruilen op exchanges voor cryptocurrencies. Dit bedrijfsmodel is niet te vergelijken met traditionele bedrijven waar aandelen recht geven op dividenden die evenredig zijn met de winst die het bedrijf maakt. De inkomsten die door deze protocollen worden gegenereerd zijn van een heel andere aard en worden gecreëerd in de vorm van tokens om gebruikers te betalen die hebben deelgenomen aan de ontwikkeling van het netwerk. Het is belangrijk te onthouden dat deze tokens door het protocol uit het niets worden gegenereerd.

Deze tokens winnen aan waarde (of niet) wanneer ze verhandeld worden op exchanges, wanneer de koopvraag groter is dan het aantal beschikbare tokens. Deze vraag wordt gegenereerd door de waarde die door het protocol en het netwerk wordt gecreëerd omdat ze een bepaald probleem oplossen. Elk protocol is gemaakt om een meer of minder belangrijk probleem op te lossen:

• Bitoin: onmiddellijke overdracht van waarde op het internet, ongeacht afstand of volumes.
• Ripple: verbindt banknetwerken die momenteel onafhankelijk zijn en niet gemakkelijk met elkaar communiceren.
• Ethereum, Neo, cardano, Solana: bieden een gedecentraliseerd platform voor de ontwikkeling van toepassingen.
• Siacoin, Storj, Filecoin, Madsafe: geven leden van een netwerk toegang tot vrije geheugenruimte van de andere leden van het netwerk op een beveiligde en gedecentraliseerde manier.

Al deze services hebben een waargenomen waarde die overeenkomt met de werkelijkheid of niet. Zelfs als er een aanzienlijk deel speculatie is, wordt deze waarde weerspiegeld in de wederverkoopprijs van de tokens op de exchange.

Het onderscheiden van de soorten tokens is een bijzonder interessant topic. Door veel projecten te analyseren zijn we tot de conclusie gekomen dat er hoofdzakelijk 6 verschillende rollen zijn die tokens kunnen spelen. Verder is het ook nog eens mogelijk om tokens zodanig te ordenen met de vraag of ze native zijn of non-native. En om de cirkel volledig rond te maken zijn er ook drie belangrijke type tokens waar de meeste projecten mee werken: de cryptocurrencies, de utility tokens en de asset tokens. Heel deze intro was voor jullie waarschijnlijk chinees, maar met de uitleg onderaan gaan we daar verandering in brengen. 

Om het eenvoudig te houden, gaan we de tokens in drie categorieën indelen:

– Currency protocols/tokens: Currency tokens worden enkel gebruikt om waarde over te dragen tussen de leden van het netwerk en daarbuiten via uitwisselingen van cryptocurrencies. De bekendste daarvan is de Bitcoin. Andere tokens hebben dezelfde functie, maar stellen over het algemeen een verbetering voor ten opzichte van de Bitcoin: Litecoin voegt bijvoorbeeld sneller transacties toe aan de blockchain. Zcash, Monero, dash, richten zich op de anonimiteit van hun gebruikers.

– Platform protocollen/tokens: Platform tokens worden uitgegeven door de protocollen die tot doel hebben een omgeving te bieden voor de ontwikkeling van Dapps. Ethereum is de meest bekende van deze platforms en Ether is het token dat door het netwerk wordt gebruikt. Er zijn andere platforms zoals Lisk, gewijd aan applicaties geschreven in JavaScript, EOS voor applicaties geschreven in Webassembly, Stratis voor applicaties in C# en NEO, wat de Chinese clone van Ethereum is.

– Application Protocols/Tokens (of utility tokens): Dit zijn de meest voorkomende. Het doel van deze tokens is altijd om gebruikers te verbinden met een gedecentraliseerde applicatie, maar de rol van deze tokens kan sterk verschillen van applicatie tot applicatie.

Het is belangrijk om op te merken dat elk van deze soorten tokens kan worden onderverdeeld in twee subcategorieën: “native tokens” en “non-native tokens”.

Er kan immers een bijkomend onderscheid worden gemaakt tussen tokens die worden uitgegeven door een protocol met de bedoeling de werking ervan te coördineren of tokens die de werking coördineren van een gedecentraliseerde toepassing (Dapp) op basis van een bestaand protocol. In dit laatste geval zou men eenvoudigheidshalve kunnen zeggen dat het protocol (en dus het native token) zich bezighoudt met de mechanische kwesties van een gedecentraliseerd netwerk: de consensus tussen de netwerkleden om blocks toe te voegen, de validatie van transacties, de communicatie tussen de netwerkleden. Het non-native token zou zich alleen bezighouden met de Dapp-operationeliteit.

De functies van protocollen worden gegroepeerd in twee groepen. Enerzijds de regels van het protocol die de kwesties van de crypto-economie behandelen en anderzijds de regels van het protocol die de interactiviteit van het netwerk beheren.

– De regels met betrekking tot de crypto-economie: Het woord crypto-economie is samengesteld uit twee woorden, cryptografie en economie. Het gaat dus om cryptografische regels die ontworpen zijn om het netwerk te beveiligen (private/publieke sleutel, hashing , proof of work en Merkle tree). Maar deze cryptografische mechanismen worden geactiveerd door de netwerkleden tegen betaling. Het protocol regelt ook dit economische deel door te bepalen in welke mate de netwerkleden worden betaald voor hun deelname aan het netwerk. In het Bitcoin-netwerk wordt bijvoorbeeld in het protocol zowel de moeilijkheidsgraad van de proof of the work bepaald als het aantal tokens dat aan miners wordt toegekend voor elk block dat aan de blockchain wordt toegevoegd.

– De regels die betrekking hebben op het beheer van het netwerk: Dit zijn alle regels die de communicatie tussen de verschillende netwerkleden beheren, zoals het versturen van transacties of de communicatie van de proof of work door miners naar de rest van het netwerk ter goedkeuring.

Dan zijn er de vele toepassingen (gedecentraliseerde toepassingen of DAPP) die bovenop deze protocollen worden gebouwd zodat ontwikkelaars zich kunnen concentreren op het probleem dat ze willen oplossen terwijl ze profiteren van het voordeel van een gedecentraliseerd netwerk en de logistiek delegeren.

Deze Dapp geven ook hun tokens uit, zodat gebruikers ermee kunnen communiceren. Dit zijn de non-native tokens. De twee soorten tokens zijn dus noodzakelijk voor de werking van de DAPP, maar hebben niet dezelfde functie.

Dit is bijvoorbeeld het geval voor Dapps die bovenop het Ethereum-protocol worden gecreëerd (Aave, Maker, Polygon…). Zij profiteren in feite van de ontwikkelingsomgeving en de blockchain die door Ethereum wordt onderhouden. Deze Dapps zijn smart contracts, d.w.z. programma’s die zijn vastgelegd op de Ethereum-blockchain. Deze programma’s beheren de werking van de applicatie en de manier waarop we ermee kunnen interageren. De interactie wordt gedaan via tokens die zelf gecreëerd worden door het smart contract.

Tegelijkertijd zullen de ontwikkelaars van de DAPP Ethers (Native token van de Ethereum blockchain) gebruiken om het smart contract inclusief het programma van de DAPP op de blockchain op te slaan en ermee te interacteren. Maar dit smart contract zal ook zijn eigen tokens ( non-native token) uitgeven.

In communities wordt er dikwijls over coins of tokens gepraat. De coins komen overeen met wat wij de native tokens hebben genoemd. Dit wil zeggen, cryptocurrencies die onafhankelijk kunnen opereren omdat ze hun eigen blockchain hebben.

De non-native tokens daarentegen, zijn cryptocurrenies die afhankelijk zijn van een andere cryptocurrency als platform om mee te kunnen werken.

Stel je voor dat je een nieuw economisch systeem vanaf nul ontwerpt. Je beslist over alles, van de toewijzing van middelen tot eigendomsrechten en hoe dit hele systeem uiteindelijk zal worden bestuurd en gecontroleerd. Hoe zou je het ontwerpen?

In werkelijkheid is er geen juist antwoord. Dit is een vraag waarmee filosofen, politici en economen eeuwenlang hebben geworsteld bij het ontwerpen van instellingen. In ieder geval proberen deze architecten daarbij te voldoen aan de gedeelde idealen van de samenleving zoals vrijheid, kansen, rechtvaardigheid en veiligheid.

Of ze het nu weten of niet, blockchain architecten worden geconfronteerd met soortgelijke vragen als ze blockchains ontwerpen. Net als bedrijven, markten en overheden, zijn ook blockchains een institutionele technologie. Ze reguleren niet alleen de levering en distributie van schaarse digitale assets, ze bieden ook een bestuurssysteem voor een breed scala aan sociale, politieke en economische activiteiten. Uiteindelijk kunnen blockchains uitgroeien tot het fundament van de wereldeconomie en een nieuw economisch systeem inluiden. Maar voordat ze deze ambitie kunnen waarmaken, moeten ze eerst een antwoord geven op de meest fundamentele vragen over macht en verdeling van rijkdom.

Met dit in gedachten, hoe hebben blockchain architecten het tot nu toe gedaan? Wel, de resultaten zijn gemengd.

Als gevolg daarvan hebben veel projecten ervoor gekozen om een deel van hun tokenvoorraad, zo niet hun hele tokenvoorraad, te produceren bij de start van het project, om zo een deel van de voorraad opzij te zetten voor core contributors en vroege backers van het project. Dit is hoe Ethereum begon toen het zijn voorraad vooraf insloeg en een publiekelijke verkoop lanceerde voor vroege supporters die het project wilden financieren.

Dit lanceringsmodel heeft belangrijke gevolgen wanneer we consensusalgoritmen overwegen. Projecten die gebruik maken van Proof of Work (PoW) verspreiden nieuwe coins op grotere schaal dan projecten die gebruik maken van Proof of Stake (PoS). Miners in PoW hebben een aanzienlijke upfront en voortdurende investering nodig in hun mining activiteiten om concurrerend te blijven. Door deze concurrentie worden de marges na verloop van tijd natuurlijk kleiner en worden veel miners gedwongen om te verkopen om winstgevend te blijven. Het resultaat is dat de meeste nieuwe coins die gemined worden uiteindelijk op de markt worden gedistribueerd, in plaats van op de balans van de miners terecht te komen.

PoS werkt anders. In een PoS-systeem zijn er weinig doorlopende investeringen nodig om nieuwe uitgiftes tot stand te brengen. Zodra een staker zijn coins heeft verworven en deze in een PoS-systeem heeft gestaked, heeft hij een proportioneel recht op alle toekomstige uitgiften van een netwerk. Dit vergrendelt hun procentuele eigendom van het netwerk tot in de eeuwigheid en elimineert de distributieve effecten van het nieuwe uitgifteproces dat in PoW te zien is.

Dit fenomeen is cruciaal voor de manier waarop macht en rijkdom in de loop der tijd toeneemt binnen crypto-economieën, als je bedenkt dat de meeste tokens in PoS-systemen niet alleen aanspraak maken op nieuwe uitgiftes, maar ook op netwerkvergoedingen en stemrecht.

Projecten die beginnen als PoS geven de aanvankelijk toegewezen tokens de mogelijkheid om hun eigendomsbelang in het netwerk permanent vast te zetten, met belangrijke gevolgen voor de verdeling van macht en rijkdom tot in de eeuwigheid.

Deze visie komt in gevaar wanneer rijkdom en macht worden geconcentreerd in de handen van een beperkt aantal insiders. Token-houders in PoS-systemen hebben directe controle over blockchains, zoals welke stemmen worden aangenomen, welke upgrades worden doorgedrukt, welke transacties worden opgenomen, en hoeveel transacties uiteindelijk gaan kosten. Het is het equivalent van de rijkste mensen in de Verenigde Staten die directe en formele controle hebben over de regering van de Verenigde Staten en de Federal Reserve, alleen maar omdat ze het meeste Amerikaanse dollars bezitten.

Wanneer een geconcentreerde groep mensen uiteindelijk een blockchain controleert, verliezen we alles wat interessant is aan hen. Blockchains die kunnen worden stilgelegd, gemanipuleerd, gecompromitteerd, en beperkt, zijn nutteloos. Mensen over de hele wereld hebben al het vertrouwen verloren in veel instellingen die ons leven vandaag regelen. Waarom zouden de mensen een nieuw systeem willen aannemen dat nog oneerlijker is?

Het verlangen naar meer verdeelde macht en rijkdom in blockchains is niet alleen een ideologische aantrekkingskracht, het is ook praktisch. Blockchains die geloofwaardig neutraal zijn (niet de ene groep belanghebbenden bevoordelen boven de andere) hebben meer kans om wereldwijd op te schalen en als gevolg daarvan een grotere hoeveelheid kapitaal en transacties met een hoge waarde aan te trekken.

Hoe meer macht en rijkdom in een blockchain geconcentreerd zijn, des te meer gebruikers erop moeten vertrouwen dat de machthebbers zich in hun voordeel zullen gedragen, en des te minder ze er uiteindelijk gebruik van zullen maken. Projecten die macht en rijkdom vanaf het begin concentreren, en token-houders de mogelijkheid bieden om hun eigendom vast te zetten door middel van staking, kunnen het moeilijk krijgen om aan dit lot te ontsnappen.

Maar misschien zal alleen de tijd het leren.