De Geldcyclus
Programmeerbaar geld
Programmeerbaar geld
Het schrappen van de gouden standaard was het beste wat er met geld is gebeurd.
We zijn Richard Nixon allemaal veel dank verschuldigd voor het beëindigen van Bretton Woods in 1971. “Tricky Dick” luidde een nieuw tijdperk in. Tot op dat moment in de geschiedenis van de mensheid was geld gebonden aan een tastbaar bezit. Eerst waren het schelpen, toen was het goud, nadien was het papier met goud erop.
Met een simpele pennenstreek creëerde Nixon fiat: geld dat door niets wordt gedekt.
Hielpen Nixon’s acties in 1971 bij de uitvinding van cryptocurrencies?
Ja, wij weten dat het loven van de ondergang van de goudstandaard de Bitcoin maximalisten van streek kan maken, maar weet wel dat we zonder fiat nooit Bitcoin zouden hebben gehad. Door fiat kwam geld als een abstracte technologie tot zijn recht. Zodra het een abstract concept was, werd geld programmeerbaar.
Cryptocurrency, een natuurlijke implementatie van programmeerbaar geld, is de volgende stap.
Digitaal geld is niet hetzelfde als programmeerbaar geld
Nu denken sommigen van jullie misschien, hadden we niet al digitaal geld voor cryptocurrency? Als ik mijn bankapplicatie open, lichten de pixels op mijn scherm op en laten ze me mijn saldo zien. Op de back-end bestaat deze informatie en logica als 1’s en 0’s opgeslagen op een stukje silicone. Dat klinkt vrij abstract.
Digitaal geld is geen programmeerbaar geld. Op dit moment bestaat geld als onderdeel van een ad hoc-confederatie van private grootboeken die onze maatschappij aanduidt als “het banksysteem”. Het banksysteem zit vol met onnodige overlappingen en een evenredig niveau van inefficiëntie. Hoewel het bestaande systeem elektronisch is, digitaliseert het slechts een proces dat ontworpen is in een tijd waarin geld expliciet gebonden was aan een fysiek goed, goud.
Banken slaan het goud op in hun kluizen en in plaats van elke transactie fysiek af te wikkelen met een harde valuta, houden ze de transacties bij op hun grootboek, waarbij ze de in- en uitstroom verrekenen.
Dit soort coördinatie is ingewikkeld. Digitale bankrekeningen hebben in wezen het proces, dat een eeuw geleden bestond, overgenomen en geïmplementeerd door middel van software. Geen kleinigheid. Het is een wonder dat mijn Visa-kaart, uitgegeven door een kleine Amerikaanse bank, in een land als Afrika nog steeds werkt.
Het succes van bedrijven als Visa, Stripe, PayPal etc. laat zien hoe ingewikkeld het is om met het oude systeem te werken. En hun gezonde winsten laten zien hoeveel we bereid zijn te betalen voor dit extra gemak.
Wat als we opnieuw beginnen?
Als we zouden beginnen met een Internet-first aanpak, dan zou geld niet lijken op het huidige banksysteem. Het zou niet eens in de buurt komen. Geld, zowel fiat als hard money, zou bestaan op een publieke blockchain, die toegankelijk is voor iedereen met een internetverbinding.
Digitaal geld als programmeerbaar geld
Wij heb deze uitdrukking, “programmeerbaar” al veel gebruikt, maar wij hebben het nog niet gedefinieerd. Hier komt ie dan,
Programmeerbaar geld is geld met beperkingen. Een analogie is voedselbonnen waarbij de ontvangers coupons krijgen, het equivalent van geld, dat alleen kan worden besteed aan voedsel, niet aan alcohol. In moderne vorm zijn deze ‘voedselbonnen’ gedigitaliseerde tokens die op een blockchain platform, via een smart contract (backended) worden verhandeld.
Als je een fervent lezer bent dan ben je waarschijnlijk bekend met het concept “geldlego’s”. Geldlego’s zijn de bouwstenen van een gedecentraliseerde economie. Programmeerbaar geld is slechts een atoomeenheid van deze zogenaamde geldlego’s.
Als je denkt dat het gaat om een snellere afhandelingstijd, of om grenzeloze betalingen, dan ben je verkeerd want het gaat veel verder dan dat.
Uiteindelijk is dit een verhaal over complexiteit. Met programmeerbaar geld, kunnen financiële arrangementen dus tamelijk complex worden.
Een programmeerbare token zou kunnen worden gemaakt door een individu, een bedrijf, een liefdadigheidsinstelling, een bank, een overheid, of een andere entiteit. In de backend zou een accountant geautomatiseerde rapporten kunnen ontvangen over wie de tokens vasthoudt en waarvoor ze gebruikt worden. Zo zouden ook onverwachte flowpatronen, die wijzen op afromen of afpersing, kunnen leiden tot alarmen en exceptionele handelingen.
Een programmeerbaar token zou dus ook de stromen op nationaal niveau versterken, waarbij gebruik wordt gemaakt van analyse software om fraude en corruptie aan het licht te brengen. Waar gaan de betalingen naartoe? Waarom stroomt er zoveel naar één plaats? Zo zal je de institutionele corruptie uitwortelen die arme mensen arm houdt. Voor ontwikkelingslanden is er nood aan zulke instrumenten. Veel harder dan voor de VS of Europa!
Een korte geschiedenis van geld upgrades
Om de implicaties hiervan echt te kunnen waarderen, moeten we rekening houden met vroegere upgrades van geld en hoe die de samenleving hebben veranderd.
Het ontstaan van papier geld
China
Het einde van Bretton Woods was een hoogtepunt in een proces dat begon in de 8e eeuw in Tang, China, toen men zich realiseerde dat papier kon worden gebruikt als een symbolische weergave van goud dat in een kluis werd bewaard. De voordelen van papier ten opzichte van fysiek goud zijn duidelijk. Papier is lichter, makkelijker te dragen, makkelijker te tellen. Deze eigenschappen hebben de kosten van de financiële complexiteit drastisch verminderd. Assets zouden kunnen worden verplaatst, dit door inkt te gebruiken en het te verwerken op perkament.
Italië
Met papier geld zijn verschillende financiële innovaties vrijgekomen, maar wij willen ons concentreren op twee van de belangrijkste: obligaties en aandelen. De vroegste obligaties ontstonden in Italië in de renaissance rond de dertiende eeuw. Beleggers zouden stukken papier (obligaties) kopen die een vast bedrag aan vergoedingen beloofden in de toekomst. Dit bleek een geweldige manier te zijn om kapitaal in een samenleving bij elkaar te brengen en te kanaliseren naar een productief gebruik.
Engeland & Nederland
De aandelen waren wederom een cruciale innovatie die door papier geld mogelijk werd gemaakt. Aandelenvennootschappen werden in de 16e eeuw door de Engelsen en de Nederlanders gepionierd.
Investeerders kochten stukken papier die hen proportioneel eigenaar maakten van een fictieve entiteit dat “een vennootschap” werd genoemd. Investeerders krijgen een voordeel door de gemaakte winst van een bedrijf. Deze eigendomsaandelen waren niet alleen verhandelbaar op tweedehandsmarkten, vergelijkbaar met obligaties, maar ook waren naamloze vennootschappen een goede manier om verschillende partijen te stimuleren om samen te werken aan lucratieve, maar risicovolle projecten.
Yuan Dynasty bankbiljet met zijn drukplaat uit 1287
Al deze innovaties vereisten dat de ene vorm van papier (geld) werd ingeruild voor een andere vorm van papier (financiële instrumenten).
Als papier geen waarde zou hebben, dan zou dit alles niet mogelijk zijn. Bovendien konden obligaties en aandelen, omdat ze als stukken papier bestonden, op tweedehandsmarkten worden verhandeld, waardoor een geheel nieuwe weg van financialisering werd ingeluid. Een investeerder heeft niet langer een directe, persoonlijke relatie met de belegger nodig. Ze kunnen gewoon het aandeel of de tweedehands obligatie kopen.
Wanneer de kosten van de financiële complexiteit dalen, creëren we nieuwe vormen van handel en deze nieuwe vormen van handel veranderen de samenleving radicaal. De aandelen en obligaties hebben de industriële revolutie letterlijk ondersteund. Grote technische hoogstandjes zoals spoorwegen, fabrieken en stoommachines zouden niet mogelijk zijn geweest zonder de manier waarop de samenleving de overtollige middelen van de ene sector naar de andere kan coördineren, van het ene tijdsinterval naar het andere. Zonder papier geld zouden we nog steeds afhankelijk zijn van zelfvoorzienende landbouw.
( Hierboven) Een papieren obligatie van de Nederlandse Oost-Indische Compagnie 1623 – waarvan de eerste openbare obligaties zijn uitgegeven.
De programmeerbare geldupgrade
We leven in een ander historisch keerpunt, behalve dat we veel sneller vooruitgang boeken, dus doe je veiligheidsgordels al maar om. Om een idee te krijgen van hoe programmeerbaar geld het niveau van de financiële complexiteit opvoert, hoef je niet verder te kijken dan de DeFi beweging.
Een nieuwe revolutie in de financiële complexiteit gebeurt onder onze ogen. We hebben uitleenpools zoals Compound en Aave. Met deze protocollen kunnen mensen hun tokens samenvoegen en uitlenen, waardoor ze rente kunnen verdienen. Deze rente wordt vastgelegd door nog een andere token die verhandeld kan worden als tweedehandse (“cTokens” en “aTokens”). In essentie lijken deze uitleenpools op oude geldmarkten, maar ze worden verwerkt tot een programmeerbaar geldlego dat met andere DeFi-protocollen kan worden samengesteld.
Een ander veelbelovend gebied van snelle innovatie zijn liquiditeitspools aangedreven door automated market makers (AMM’s).
Het gecanoniseerde voorbeeld is Uniswap v1. Liquiditeitsaanbieders bundelen twee of meer tokens in een smart contract.
Dit smart contract heeft een logica die het mogelijk maakt om autonoom te handelen met de rest van de markt en daarbij fees te verdienen voor liquiditeitsverschaffers. Liquiditeitspools zijn een verbazingwekkend geldlego. Ze zorgen voor betrouwbare, on-demand liquiditeit die gemakkelijk samen te stellen zijn met andere protocollen. Bijvoorbeeld, DeFi Zap kan gebruik maken van Uniswap om ETH automatisch om te zetten in Dai/USDC die in Compound worden gestort.
De groeiende complexiteit van de DeFi protocollen heeft een behoefte aan een gedecentraliseerd portfoliobeheer doen ontstaan. PieDAO is een governance-laag voor gebruikers om samen te komen en een collectieve beleggingsstrategie uit te stippelen, vergelijkbaar met ETF’s en beleggingsfondsen uit de traditionele markten. In plaats van zelf een complexe portfolio te beheren, kunt u zich inkopen in een PieDAO-portfolio.